5 vragen om jezelf te stellen in de laatste levensfase van je ouder(s)

Een paar weken geleden sprak ik Manu Keirse voor Ik mis je. Tijdens ons gesprek over rouwen om je overleden ouder(s), vertelde hij ook over het proces dat daar vaak aan voorafgaat: de zorg voor je ouders in die laatste levensfase. “Liefde is niet voldoende om goede zorg aan je ouders te geven,” zei hij daarover. 

Mijn ouders leven allebei nog. Iets waar ik enorm dankbaar voor ben. Ik weet namelijk dat er veel leeftijdsgenoten zijn die hun vader of moeder al moeten missen. Tegelijkertijd realiseer ik me dat mijn ouders ook niet het eeuwige leven hebben (althans, niet hier). Dus toen Manu vertelde waar je tegenaan kunt lopen in die laatste fase, dacht ik: dit kan me in de toekomst wel eens gaan helpen. En jou misschien ook.

Laatste levensfase

Want natuurlijk doe je als ‘kind’ je best om zo goed mogelijk voor je ouders te zorgen. Maar met liefde alleen kom je er niet. “In die laatste levensfase is liefde niet voldoende om goede zorg aan je ouders te geven”, legt hij uit. “Het gaat erom dat je de behoeften van je ouders begrijpt. Wat hebben zij op dit moment nodig?” Om die behoeften te vervullen, is het volgens Manu belangrijk dat je je bewust bent van je eigen emoties. “Je moet de wortels van je eigen emoties verstaan.”

Klinkt mooi, maar hoe doe je dat? Vooral door bij jezelf te rade te gaan en antwoord te geven op deze vijf vragen.

1) Kan ik het ouder worden van mijn ouders accepteren? “Soms is het makkelijker om te accepteren dat je ouders fysiek achteruitgaan dan mentaal”, zegt hij.
2) Houd ik van mijn oudere ouders?
3) Kan ik de omkering van de rollen accepteren? “Als ouder zorg je voor je kind(eren), nu zijn de rollen omgedraaid. Dat is een emotionele confrontatie in beide richtingen.”
4) Kan ik het eigen ouder worden accepteren? “Want als je naar je ouder(s) kijkt, zie je je eigen toekomstbeeld. Als je tweede ouder overlijdt, verdwijnt je buffer: nu is je eigen generatie aan de beurt.”
5) Ben ik overbelast? “Bij de zorg voor je ouder(s) komen regelmatig schuldgevoelens om de hoek kijken. Doe je wel genoeg? Dat schuldgevoel lokt weer allerlei andere gevoelens uit: boosheid, prikkelbaarheid en het gevoel dat je gefaald hebt, bijvoorbeeld. Met die emoties neem je dan afscheid van je ouders.”

Overigens mag je je wél schuldig voelen, benadrukt Manu. “Praat er dan over. Als je het uitspreekt, komt dat gevoel naar buiten en bevrijd je jezelf. En onthoud: je mag je wel schuldig voelen, maar je bént niet schuldig. Een schuldgevoel is een teken van liefde en verantwoordelijkheid.”

Voorbereiden op de dood van je ouders

Wat volgens Manu ook helpt, is je voorbereiden op de dood van je ouder(s). “Iedereen weet dat zijn ouders vroeg of laat sterven, maar niemand bereidt zich erop voor. Dat vind ik onbegrijpelijk. Je stapt toch ook niet in de auto naar Griekenland zonder te weten hoe je moet rijden? Kennis hebben over wat je te wachten staat, helpt je daarna te overleven.”